ေလာကနီတိ၊ က၀ိစကား
မွတ္သားနာယူ၊ ႏွလုံးျဖဴက
လူပုံအလယ္၊တင့္တယ္ထြန္းေတာက္
စိန္ေက်ာက္အလား၊ စီးပြားတုိးတက္
ဂုဏ္က်က္သေရ၊ တက္ၿဖိဳးေ၀လိမ့္
ေလညာေလေအာက္၊ ရနံ႔ေရာက္၍
ႀကိဳင္ေလာက္ေမႊးၾကဴ၊ ပန္းမဥၥဴသုိ႔
သူသူငါငါ၊ ခ်ီးေျမွာက္ရာ၏
ခုခါေနာင္ေရး၊ ရန္ဖယ္ေ၀း၍
စိတ္ေအးခ်မ္းသာ၊ ရိပ္ဆာယာ၀ယ္
ပညာသီလ၊ ျမတ္ဓမၼျဖင့္
ဘ၀ကုိသုံး၊ ခ်ိန္မျဖဳန္းမွ
မဆုံးတန္ဖုိး တုိးလိမ့္တကား၊
ပ႑တ က႑
ပ်င္းရိေသာသူသည္ အတတ္ပညာမရႏုိင္၊
အတတ္ပညာမရွိသူသည္ ဥစၥာစီးပြားမရႏုိင္၊
ဥစၥာစီးပြားမရွိသူ အေဆြခင္ပြန္းေကာင္းမရႏုိင္၊
အေဆြခင္ပြန္းေကာင္းမရွိသူ ခ်မ္းသာသုခမရႏုိင္၊
ခ်မ္းသာသုခမရွိသူ ေကာင္းမႈကုသုိလ္မရႏုိင္၊
ေကာင္းမႈကုသုိလ္မရွိသူသည္နိဗၺာန္ကုိ
အဘယ္မွာ မ်က္ေမွာက္ျပဳနိင္အံ့နည္း။
ဤေလာက၌ အတတ္ပညာႏွင့္ တူေသာ
ဥစၥာသည္မရွိ၊
အတတ္ပညာကုိ ခုိးသူတုိ႔ မခုိးယူႏိုင္၊
အတတ္ပညာသည္ မိတ္ေဆြေကာင္းျဖစ္၍
ခ်မ္းသာကုိလည္းေပးေဆာင္ႏုိင္၏။
အၾကားအျမင္ ပညာကုိ နည္းသည္ဟူ၍
ဘယ္အခါမွ် မေအာက္ေမ့ရာ၊
ေလ့လာစည္းပူး၍ စိတ္၌ သုိမွီးသိမ္းဆည္းထားရာ၏။
ျခပု႐ြက္တုိ႔ စုဖုိ႔၍ ေျမေတာင္ပုိ႔ကုိ ရသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊
က်ဖန္မ်ားေသာ မုိးေရေပါက္မ်ားသည္ ႀကီးမားေသာ
အုိးစရည္းကုိ ျပည့္ေစႏိုင္သကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း မွတ္ယူအပ္၏။
ႏႈတ္မႈ၊ လက္မႈ အတတ္ပညာကုိ ေသးငယ္သည္ဟု
မထင္မွတ္ရာ၊
ျပည့္စုံကုန္ေအာင္ တတ္ေျမာက္ပါမူ တစ္ခုေသာ
အတတ္ပညာသည္ပင္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ျပဳႏုိင္ေပ၏။
ေတာင္တုိင္းတြင္ ပတၱျမားမရွိ။
ဆင္တုိင္းတြင္ အျမဳေတမရွွိ။
ေတာတုိင္းတြင္ စႏၵကူးမရွိ။
အရပ္ဌာနတုိင္းတြင္လည္း ပညာရွိ သုခမိန္မရွိ။
ပညာလုိလားသူသည္ ပညာရွိပုဂၢိဳလ္ထံ
အေရာက္သြားျပီး ပညာကုိ ႀကဳိးစား၍ ဆည္းပူးသင္ယူရာ၏။
စည္သည္တီးမွျမည္သကဲ့သုိ႔ ပညာရွိသည္လည္း
သူေမးလာေသာအခါမွသာ ေျဖၾကားေျပာဆုိေလ့ရွိ၏။
သူမုိက္သည္ကား သူတစ္ပါးေမးသည္ျဖစ္ေစ
မေမးသည္ျဖစ္ေစ လြန္မင္းစြာ ေျပာေဟာတတ္ေပသည္။
ေပပုရပုိက္စာ႐ြက္၌ ေရးထားအပ္ေသာ အတတ္ပညာကုိ
ကုိယ့္အတတ္ပညာဟု မမွတ္ယူေကာင္း၊
ထုိ႔အတူ သူတစ္ပါးလက္၀ယ္၌ရွိေသာ ဥစၥာကုိလည္း
ကုိယ့္ဥစၥာဟု မမွတ္ယူေကာင္း။
လိမၼာယဥ္ေက်းမႈရွိမရွိကုိ ကုိယ္အမူရာ
ႏႈတ္အမူရာအားျဖင့္ သိႏိုင္၏။
ပညာရွိသည္မရွိသည္ကုိ ေျပာဆုိေသာ စကားကုိ
ေထာက္ခ်င့္၍ သိႏုိင္၏။
ဗဟုသုတနည္းသူသည္ အနည္းငယ္မွ်ေသာ သုတကုိ မ်ားသည္ဟု
ထင္မွတ္၍ မာန္တက္တတ္၏။
သမုဒၵရာေရကုိ မျမင္ဖူးေသာ ဖားငယ္သည္ တြင္းငယ္ေရကုိ
မ်ားသည္ဟု ထင္မွတ္သကဲ့သုိ႔တည္း။
ပထမအ႐ြယ္ ပညာရွာ၊
ဒုတိယ အ႐ြယ္ ဥစၥာရွာ၊
တတိယအ႐ြယ္ တရားရွာ။
အတတ္ပညာမရွိသူသည္ သူတစ္ပါး၏ ၀န္ကုိထမ္းရ၏။
အတတ္ပညာရွိသူသည္ သူတစ္ပါး၏ ဂုဏ္ျပဳျခင္းကုိ ခံရ၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ေန႔စဥ္ေန႔တုိင္း အတတ္ပညာကုိ ရေအာင္
ႀကိဳးစားသင္ယူပါေလာ့။
မိဘတုိ႔သည္ သားသမီးကုိ ငယ္စဥ္ကပင္ အတတ္ပညာကုိ
သင္ေပးရာ၏။
အတတ္ပညာကုိ သင္မေပးခဲ့မူ ဟသၤာတုိ႔အလယ္၌
ဥဗ်ဳိင္းငွက္သည္ မတင့္တယ္သကဲ့သုိ႔ ပရိသတ္ဗုိလ္ပုံအလယ္၌
မတင့္မတယ္ျဖစ္ရာ၏။
အတတ္ပညာကင္းမဲ့ေသာေၾကာင့္ သားႏွင့္ မိဘတုိ႔သည္
ရန္သူသဖြယ္ျဖစ္လာရတတ္၏။
ဆူးကုိအဘယ္သူခၽြန္၍ ထက္သနည္း၊ သမင္မ်က္လုံးကုိ
အဘယ္သူ မ်က္စဥ္းခတ္၍ ၾကည္လင္သနည္း၊
႐ြံ႔ညြန္၌ေပါက္ေသာ ၾကာပန္းကုိ အဘယ္သူရနံ႔ထည့္၍
ထုံေမႊးသနည္း။
သူ႔သဘာ၀အေလ်ာက္သာျဖစ္ကုန္၏။
အမ်ဳိးေကာင္းသား အမ်ဳိးသမီးတုိ႔မည္သည္
သူတစ္ထူးအကူ မရမူလည္းမိမိဘာသာ
ႀကိဳးစားအားထုတ္ရာ၏။
အရသာပ်က္ေၾကာင္း တရားေလးပါးတုိ႔သည္ကား
- ထုံးမပါသာ ကြမ္း၊
- ဆားမပါသာ ဟင္း၊
- ဥစၥာပစၥည္းမရွိဘဲ ၀တ္စားတန္ဆာ ပလႊားေမာ္ၾကြား ၀တ္ဆင္ျခင္း၊
- ပညာမတတ္ဘဲ ပ်ဳိ ႔၊ ကဗ်ာ၊ လကၤာ ဖဲြ႔ဆုိျခင္းတုိ႔ေပတည္း။
ေကာင္းစြာနာၾကားမွတ္သားျခင္းေၾကာင့္ သုတႏွင့္ ျပည့္စုံရ၏။
သုတပညာျဖင့္ ႀကီးပြားတုိးတက္၏။
အိပ္ျခင္း၊ စားျခင္း၊ ေမထုံမွီ၀ဲျခင္းအမႈတုိ႔၌
ႏြားသည္လည္းေကာင္း၊ လူသည္လည္ေကာင္း
ျပဳတတ္ၾကၿမဲျဖစ္၏။
အတတ္ပညာသည္သာလွ်င္ ႏြားထက္ လူကသာလြန္ေသာ
ဂုဏ္ရည္ထူးပင္ ျဖစ္ေပေတာ့သည္။
အတတ္ပညာႏွင့္တူေသာ မိတ္ေဆြသည္ မရွိ။
အနာေရာဂါႏွင့္တူေသာ ရန္သူသည္ မရွိ။
က်ီးတုိ႔၏အလယ္၌ ေရာေႏွာေနျခင္းျဖင့္
ဟသၤာမင္းအတြက္ မတင့္တယ္။
ႏြားအုပ္အတြင္း ေရာေႏွာေနျခင္းျဖင့္
ျခေသၤမင္းအတြက္ မတင့္တယ္။
ျမည္းအုပ္အတြင္း ေရာေႏွာေနျခင္းျဖင့္
သိေႏၶာျမင္းအတြက္ မတင့္တယ္။
သူမုိက္တုိ႔အလယ္၌ ေရာေႏွာေနျခင္းျဖင့္
ပညာရွိသူေတာ္ေကာင္းအတြက္ မတင့္တယ္။
ေယာက္မသည္ ဟင္း၏အရသာကုိ မသိသကဲ့သုိ႔
သူမိုက္သည္ ပညာရွိအား အသက္ထက္ဆုံး ဆည္းကပ္
ျငားေသာ္လည္း သူေတာ္ေကာင္းတရားကုိ မသိေခ်။
လွ်ာသည္ ဟင္း၏ အရသာကုိ သိသကဲ့သုိ႔
လိမၼာေရးျခားရွိသူသည္ ပညာရွိအား တခဏမွ် ဆည္းကပ္ရမူ
သူေတာ္ေကာင္းတရားကုိ လ်င္ျမန္စြာသိ၏။
လက္နက္မပါဘဲ စစ္ေျမသုိ႔မသြားရာ။
က်မ္းဂန္အေထာက္အထားမရွိဘဲ စကားကုိ မဆုိရာ။
အေဖာ္မပါဘဲ ခရီးေ၀းမသြားရာ။
အေရးအခြင့္ေရာက္သည္ႏွင့္ ေလ်ာ္ကန္ေသာစကားကုိ
ေျပာဆုိရာ၏။
ကုိယ္ႏွင့္ ေလ်ာက္ပတ္သင့္ျမတ္ေသာ ခ်စ္အပ္သူကုိရွာရာ၏။
ဥစၥာမရွိဘဲ အစားမၾကဴးရာ။
ခြန္အားမရွိဘဲ အသတ္အပုတ္ မႀကဳိက္ရာ။
ပညာမရွိဘဲ စကားမ်ားစြာ မဆုိရာ။
မဖိတ္ေခၚဘဲ သူတစ္ပါး အိမ္သုိ႔ ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ မသြားရာ။
သူမေမးဘဲ မ်ားစြာ မေျပာေဟာရာ။
မိမိဂုဏ္ကုိ ထုတ္ေဖာ္၀ါၾကြားပလႊားျခင္း မျပဳရာ။
(ကုိယ့္ဂုဏ္ကုိယ္ေဖာ္မသူေတာ္)
ေရမျပည့္ေသာအုိးသည္ ေဘာင္ဘင္ခတ္တတ္၏။
ပညာနည္းေသာ သူသည္ ထင္ရွားျပတတ္၏။
သမုဒၵရာသည္ ေရ၌မေရာင့္ရဲ။
မ်က္စိသည္ ခ်စ္ေသာသူကုိျမင္ျခင္း၌ မေရာင့္ရဲ။
ပညာရွိသည္ စကားေကာင္း၌ မေရာင့္ရဲ။
အဆင္းအ႐ြယ္ ျပည့္စုံၾကြယ္၀သူပင္ ျဖစ္လင့္ကစား
အတတ္ပညာမရွိလွ်င္ မတင့္တယ္၊
ရနံ႔ကင္းေသာ ေပါက္ပြင့္ႏွင့္တူ၏။
နိမ့္က်သူ၏ သားပင္ျဖစ္လင့္ကစား
မင္း၊ အမတ္ ျဖစ္ႏုိင္၏။
သူမိက္၏သားပင္ ျဖစ္လင့္ကစား ပညာရွိ ျဖစ္ႏုိင္၏။
ဥစၥာမရွိသူ၏ သားပင္ျဖစ္လင့္ကစား ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာႏုိင္၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ေယာက်္ားတုိ႔ကုိ အထင္မေသးအပ္။
အတတ္ပညာကုိ လုိသျဖင့္ အထူးထူး အျပားျပားမ်ားစြာ
သင္ယူေသာ တပည့္သည္ အိမ္မက္ကုိ ျပန္မေျပာ
သူအကဲ့သုိ႔ ထုိအတတ္ပညာကုိ ျပန္ဆုိျခင္းငွာ မစြမ္းႏုိင္ရာ။
အုိးလုပ္သူသည္ အုိးကုိကဲြေစေအာင္ ႐ုိက္ခတ္ျခင္းမဟုတ္၊
လွပတင့္တယ္ ေကာင္းမြန္ေစရန္သာ ႐ုိက္ခတ္ျခင္းျဖစ္သည္။
ထုိနည္းတူစြာ ဆရာသည္ တပည့္တုိ႔ကုိ ထိခုိက္နစ္နာေစလုိ၍
ဆုံးမျခင္းမဟုတ္၊ အတတ္ပညာ အက်ဳိးစီးပြားရေစရန္သာ
ဆုံးမျခင္းျဖစ္၏။
ေတာင္ဇလပ္ပန္းကုိ ထုပ္ေသာ ေပါက္ဖက္သည္
ထုိပန္း၏ ရနံ႔အတုိင္းပင္ ေမႊးႀကဳိင္၏။
ပညာရွိႏွင့္ ေပါင္းဖက္ေသာ သူတုိ႔ကုိလည္း
ထုိနည္းအတူပင္ မွတ္အပ္၏။
ဟသၤာတုိ႔အလယ္၌ ဗ်ဳိင္းသည္ မတင့္တယ္သကဲ့သုိ႔
ပညာမရွိသူသည္ လူပုံအလယ္၌ မတင့္တယ္။
သုဇန က႑
သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔ကုိသာ ေပါင္းေဖာ္ရာ၏
သူေတာ္ေကာင္းတရားကုိ သိရ၍ ျမင့္ျမတ္၏။
သူယုတ္မာတုိ႔ႏွင့္ ေပါင္းဖက္ျခင္းကုိ စြန္လြတ္ေလာ့၊
သူေတာ္ေကာင္းေပါင္းဖက္အပ္သူကုိသာ ဆည္းကပ္ေလာ့၊
ကုသုိလ္ေကာင္းမႈကုိ အစဥ္အၿမဲျပဳေလာ့၊
မၿမဲေသာအျဖစ္ (သခၤါရတရား) ကုိ အစဥ္အၿမဲေအာက္ေမ့
ဆင္ျခင္ေလာ့။
သူယုတ္တုိ႔သည္ ေရသဖန္းသီးမွည့္ႏွင့္ တူ၏။
အျပင္ပန္းအားျဖင့္ အဆင္းရွိေသာ္လည္း အတြင္း၌မူကား
ပုိးေလာက္မ်ားျဖင့္သာ ျပည့္ကုန္၏။
ပိႏၷဲသီးမွည့္တုိ႔သည္ ျပင္ပ၌ဆူးမ်ား ရွိေသာ္လည္း
အတြင္းအရသာမူကား ခ်ဳိၿမိန္လွေပ၏။
သူေတာ္ေကာင္းတုိ စိတ္ႏွလုံးသည္လည္း
ထို႔အတူပင္ ျဖစ္၏။
